عملكرد شركت های دانش بنیان در خودكفایی كشور
قطع وابستگی و خودکفایی صنایع استراتژیک و تامین تجهیزات پزشکی دستاورد 10 ساله دانش بنیان ها
دانشگاه فارسی: در صورتیکه اکوسیستم دانش بنیان و فناوری کشور سابقه 10 ساله دارد، ولی تا حالا توانسته است دستاوردهای شایان توجهی را در کارنامه خود به ثبت برساند که از با اهمیت ترین عملکرد این حوزه می توان به خودکفایی در صنایع راهبردی نفت و گاز، کاهش خروج ارز با تولید محصولات گلوگاهی و تامین تجهیزات پزشکی برای درمان بیماران در کشور در وضعیت تحریم اشاره نمود.
به گزارش دانشگاه فارسی به نقل از ایسنا، طبق ماده ۱۰ قانون جهش تولید دانش بنیان بمنظور رونق بازار محصولات دانش بنیان در مواردی که به تشخیص بالاترین مقام دستگاه اجرائی متقاضی خرید، محصول دانش بنیان برای بار اول در کشور ایجاد می شود و دارای مشابه داخلی نباشد، با تأیید کارگروهی زیر نظر شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان موضوع ماده (۲) قانون پشتیبانی از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات متشکل از نماینده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت و نماینده دستگاه اجرائی متقاضی، الزام به برگزاری مناقصه نبوده و موارد مورد معامله موضوع این ماده، با مؤسسات و شرکت های دانش بنیان، واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک های دانش و فناوری، سراهای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی، جهاد دانشگاهی و واحدهای خلاق، بدون انجام تشریفات قانون برگزاری مناقصات صورت می گیرد.
در امتداد این ماده قانونی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف است سالانه لیست شرکتها و مؤسسات دانش بنیان، واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری و جهاد دانشگاهی، سراهای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی و واحدهای خلاق و محصولات آنها را بصورت تخصصی و مجزا اعلام نماید.
این ماده فرصتی را برای معاونت علمی ایجاد کرد تا بوسیله سازوکار «تولید بار اول» در حوزه بومی سازی تجهیزات و فرایندهای گلوگاهی صنایع اقدام نماید. این اقدام نه فقط بازاری تضمین شده برای شرکت های دانش بنیان را فراهم می آورد، بلکه همکاری بین بخش صنعتی و دانش بنیان ها را نیز تسهیل خواهدنمود.
بر این اساس نیز در سال۱۳۹۷ کارگروه تولید بار اول با مشارکت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت صنعت تشکیل و در حمایت تولید بار اول از مجموع ۳۸۱ طرح تولید بار اول ارزیابی شده، ۱۲۰ طرح به ارزش بیش از ۲۴۳ میلیون دلار مصوب و ابلاغ گردیده است.
از این تعداد ۹۲ طرح به مرحله قرارداد رسیده است و ۲۳ طرح نیز به پایان رسیده است؛ به نحوی که میزان صرفه جویی ارزی حاصل از این قراردادهای تولید بار اول حدود ۱۳۵۹ میلیون دلار است.
قانون تولید بار اول، به یک شرکت دولتی یا خصولتی اجازه می دهد که نیاز خودرا بوسیله یک شرکت دانش بنیان تامین کند و بااینکه ریسک انجام این پروژه ها بسیار بالاست، اما بزرگترین بهره بردار این قانون وزارت نفت بوده است، به شکلی که تا کنون ۲۵۰ میلیون دلار پروژه ساخت بار اول از طرف این وزارتخانه ابلاغ گردیده است.
رضا سلطانعلی زاده، مدیر مرکز راهبری ستادهای ویژه توسعه اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفت و گو با ایسنا، سهم وزارت نفت از مجموع پروژه های تولید بار اول را ۶۰ درصد اعلام نمود و اظهار داشت: این وزارتخانه همیشه همراه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بوده است و در دولت فعلی به جرأت می توان اظهار داشت که همراه ترین وزیر، معاونین و مدیران را در وزارت نفت داریم.
وی با اشاره به اینکه بیشترین تمرکز پروژه های تولید بار اول در بخش صنعت نفت بوده است، اظهار داشت: این معاونت آمادگی دارد تا با دریافت نیازهای صنعت نفت و برمبنای شرایطی که هر یک دارند، الگویی تعریف کند.
سلطانعلی زاده مشکل اصلی این شرکتها را ابعاد کوچک و عدم درگیر شدن آنها در پروژه های بزرگ عنوان نمود و تصریح کرد: برای حل این چالش در گام اول دستگاه های دولتی متناظر با نفت را درگیر کردیم و در گام بعدی، توافقنامه کلی با آنها به امضا رساندیم که طی آن مقرر است ۷ قلم از تجهیزات گلوگاهی صنعت نفت از طرف شرکت های دانش بنیان به تولید برسد.
در این جهت تا حالا تعداد ۱۱ موافقت نامه و توافق نامه میان معاونت علمی و شرکت های نفتی به امضا رسید. این موافقت نامه ها در عرصه های تولید بار اول، اجرای دو مگا پروژه و ۴ همکاری در صنعت نفت می باشد.
۵ توافق نامه به امضا رسید که شامل ۳ تفاهم نامه با شرکت های دانش بنیان و شرکت نفت خیز جنوب و ۲ قرارداد بار اول میان شرکت های دانش بنیان و شرکت ملی حفاری ایران می شود.
شرکت ملی حفاری ایران ۲ قرارداد بار اول پروژه «طراحی و ساخت ابزار حافظه دار اندازه گیری دما و فشار درون چاهی با دمای ۱۵۰ درجه سانتی گراد و فشار ۱۵۰۰۰ psi» و «طراحی و ساخت دستگاه کنترل و تحلیل بستن اتصالات لوله های جداری چاه های نفت و گاز (جم سیستم)» را با دو شرکت دانش بنیان منعقد کرد.
همین طور این شرکت ۳ قرارداد تولید بار اول با شرکت نفت با عناوین «طراحی، ساخت و ارائه خدمات دستگاه اندازه گیری جریان چندفازی سیار (MPFM)»، «طراحی، ساخت و خدمات رفع باگ نرم افزار شبیه ساز جریان چند فازی در حالت پایا (Flow Pro)»، «طراحی، نصب و راه اندازی چهار دستگاه پمپ چندفازی ۲۶۰ PerLa برای تلمبه خانه چندفازی اهواز -۴ » با شرکت های دانش بنیان منعقد کرده است.
ارزش مجموع این ۵ توافقنامه، بیش از ۱۱ میلیارد یورو اعلام شده است.
انعقاد ۴ موافقت نامه همکاری بین قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار به امضا رسید.
موافقت نامه همکاری در حوزه تعریف ۸ پروژه دانش بنیان به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار نیز به امضای شرکت نفت و انرژی پاسارگاد و معاونت توسعه اقتصاد دانش بنیان رسید.
شرکت ملی نفت ایران یک موافقت نامه همکاری نیز در حوزه بومی سازی تجهیز حفاری هدایت پذیر دورانی RSS با معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان منعقد کرد.
موافقت نامه همکاری در حوزه تعریف ۳ پروژه دانش بنیان به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار نیز میان یکی از شرکت های مهندسی و مرکز راهبری ستادهای اقتصاد دانش بنیان منعقد گردید.
یکی از شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک فناوری پردیس نیز در حوزه همکاری در مگاپروژه مشارکت مهندسی برنامه ریزی و نظارت اجرای پروژه میدان بینک موافقت نامه امضا کردند. این شرکت همین طور یک پروژه دیگر با عنوان «حفاری و توسعه چاه های آب ژرف» با مرکز راهبری ستادهای دانش بنیان منعقد کرد.
تولید محصولات گلوگاهی
با بزرگ شدن شرکت های دانش بنیان در ضمن ۱۰ سال اخیر بسیای از آنها موفق شدند با تولید محصولات دانش بنیان گلوگاهی در بعضی از حوزه ها خودکفایی ایجاد کنند. نمونه این محصولات به این شرح است:
صنعت فولاد
جایگزینی لیزر فیبری بومی سازی شده توسط مرکز علوم و فنون لیزر ایران که با لیزر گازی در شرکت فولاد مبارکه نصب شده است، گامی در راستای خودکفایی طی چند سال اخیر بوده است. بومی سازی لیزر فیبری پس از ۴ سال تلاش و تحقیق بوده است. این تجهیز با استفاده از آخرین فناوری روز دنیا تولید شده و در خط تولید نورد سرد مورد استفاده قرار می گیرد.
امروز پس از یک دهه تحریم و تلاش در صنایع بزرگ مانند فولاد مبارکه، این صنعت به ۹۰ درصد خودکفایی رسیده و این در شرایطی است که تا قبل از این ۱۰۰ درصد از تجهیزات و قطعات این صنعت وارداتی بود. فولاد مبارکه نخستین صنعتی بود که به عنوان صنعت مادر مورد تحریم واقع شد و امروز بیشتر قطعات و تجهیزات و مواد مصرفی داخلی سازی شده و در خیلی از موارد با استفاده از فناوری روز دنیا تولید شده است.
این صنعت با همکاری زیر مجموعه های سازمان انرژی اتمی قطعات و تجهیزاتی که نقش اساسی و گلوگاهی در خط تولید داشتند را ساخته است.
صنعت گاز
موافقت نامه همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و شرکت ملی گاز ایران در امتداد فراهم کردن زمینه همکاریهای مشترک و هم افزایی ظرفیتهای موجود برای رفع نیازهای اساسی شرکت ملی گاز ایران و توسعه اقتصاد دانش بنیان در کشور منعقد گردید.
از محورهای مورد توافق می توان به این موارد اشاره کرد:
* توسعه دانش فنی طراحی و ساخت واحد جداسازی هوا (ASU)
* افزایش عمق بومی سازی و تولید صنعتی مواد شیمیایی مورد استفاده در شرکت های پالایش گاز شامل سلیکاژل مولکولارسیو
* آنتی فوم و کربن فعال
* بومی سازی پمپ های پیشرفته مورد نیاز شرکت ملی گاز
* بومی سازی تجهیزات مورد نیاز بازیابی انرژی حاصل از تقلیل و تقویت فشار گاز طبیعی شامل توربین های انبساطی HRSG و به کارگیری چرخه های ORC وSRC
* توسعه فناوری و بومی سازی تجهیزات در رابطه با تولید و کاربری هیدروژن
* بومی سازی سامانه های هوشمند پیگ رانی مورد استفاده در شرکت ملی گاز و توسعه زیرساخت های تست و احراز صحت عملکرد محصول
* بومی سازی و تکمیل زنجیره تامین کمپرسورهای فرآیندی مورد استفاده در شرکت های پالایش گاز شامل کمپرسورهای سیکل سرمایش پروپان و کمپرسورهای OFF GAS
* توسعه دانش فنی و تولید تجهیزات مورد نیاز برای بازیابی گازهای فلر با هدف تولید همزمان گاز طبیعی مایع و هلیم
* توسعه روش های پیک سایی مصرف گاز با استفاده از تکنولوژی های جدید شامل راهکارهای مبتنی بر تولید گاز سنتز، LNG و مخازن ذخیره سازی
* بومی سازی ربات های هوشمند در انجام فرآیندهای مخاطره آمیز پالایشگاهی ربات های آتش نشان، لایروب، لایه نشان
* بومی سازی سامانه های هوشمند اندازه گیری گاز طبیعی
* بومی سازی تجهیزات ایمنی صنعت پالایش گاز مبتنی بر ابزارهای پردازش تصویر و هوش مصنوعی.
صنعت نفت
دکل های حفاری افقی انحرافی یا RSS از تجهیزات های تک حفاری نفت می باشد که تنها سه کشور در دنیا از این تکنولوژی برخوردار می باشند و با امضای این موافقت نامه ایران نیز به جمع کشورهای دارنده این فناوری پیوست. این تجهیزات که دانش فنی آنها در اختیار تنها ۳ کشور است، یک دفعه به کشور وارد شد، ولی کسی نتوانست از آن استفاده نماید و به علت خراب شدن، به کشور مبدأ اروپایی ارسال شد و به علت تحریم شدن آن، دیگر این دستگاه به کشور باز نگشت.
از سال ۸۴ نیاز به دستیابی به این تجهیزات در کشور احساس شد و از سال ۹۰ کشور بدنبال واردات آن بوده است؛ چونکه این دکل برای افزایش برداشت نفت خصوصاً در مخازن نفتی مشترک مورد نیاز است. بهره برداری از این دستگاه هزینه برداشت نفت را به شدت کاهش می دهد؛ چونکه این دستگاه قادر می باشد از نقطه ای بصورت افقی حفاری را انجام دهد تا به مخزن مورد نظر برسد.
دستگاه حفاری افقی RSS شامل بخشهایی چون مکانیکی، الکترونیکی، نفتی و تجهیزات هدایت پذیری پیشرفته است و برای حفاری این شیوه باید در زیر زمین حفاری صورت گیرد، در صورتیکه دسترسی به GPS وجود ندارد، ضمن آنکه دستگاه RSS نیز دارای پیچیدگی های فناورانه بسیار زیادی است و تجهیزات آن نیز بابد به شکلی در کنار هم قرار گیرند که مواد نفتی، آب، گاز و جامدات موجود در مواد نفتی تاثیری روی تجهیزات مورد استفاده، نگذارد.
این دستگاه های تک حالا از طرف دو شرکت دانش بنیان به تولید رسیده است.
صنایع دفاعی
۶۰ درصد قطعات صنایع دفاعی کشور توسط بخش خصوصی دانش بنیان ها تامین می شود و همکاری بخش های دانشی در این صنعت باعث شده کشور جزء ۱۰ کشور دنیا از نظر فناوری دفاعی قرار گیرد.
این صنعت با ۱۰۰ دانشگاه و ۹۵۰ شرکت دانش بنیان تفاهم نامه امضا کرده و مبادرت به خریداری محصولات دانش بنیان حوزه صنایع دفاعی از آنها کرده است.
تولید کمپرسورهای گلوگاهی یخچال ها
یکی از شرکت های دانش بنیان با راه اندازی خط تولید کمپرسورهای هرمتیک خانگی، با ظرفیت اسمی تولید ۵.۱ میلیون کمپرسور در سال در تلاش است تا ظرف دو سال آینده، ۲۰ تا ۳۰ درصد نیاز داخل به کمپرسور هرمتیک را تامین کند.
کمپرسور یکی از مهم ترین قطعات یخچال، فریزر و آب سردکن محسوب شده و در حکم قلب یخچال عمل می کند که با گردش گاز درون موتور، موجب ایجاد سرما در این دستگاهها می شود. کمپرسورهای یخچال خانگی موسوم به کمپرسور هرمتیک جزء صنایع های تک محسوب شده و کشورهای معدودی صاحب دانش فنی این محصول هستند، به همین علت کارخانه های تولید یخچال گرفتار مشکل هستند.
از سال ۱۳۶۸ یک شرکت داخلی تحت لیسانس یک شرکت اروپایی، کوشش کرد کمپرسور هرمتیک را در داخل کشور تولید نماید که در این راه موفق نبود و در حال حاضر با همکاری یک شرکت چینی و واردات قطعه، این کمپرسور را در داخل کشور مونتاژ می کند، ولی حالا این شرکت دانش بنیان موفق به بومی سازی این محصول دانش بنیان شده است.
اولین خط تولید این محصول با ماشین آلات کاملا ایرانی و بومی سازی شده به راه افتاده است.
ساخت چرخ دنده های دقیق و گلوگاهی
یک شرکت دانش بنیان دستگاهی را برای ساخت و سنگ زنی انواع چرخ دنده ها و پروفیل ها طراحی نموده است.
این شرکت قطعات مختلفی با دستگاه سی ان سی سنگ زنی ۵ محور پروفیل برای صنایع مختلف ساخته و تا حالا ۲ دستگاه سنگ زنی ۵ محور پروفیل بمنظور سنگ زنی انواع چرخ دنده های دقیق و پروفیل های مارپیچ طراحی و تولید شده است.
خروجی محصولات یا خدمات دستگاه سنگ زنی ۵ محور پروفیل در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، از قابلیت های این محصول می توان به ایجاد پروفیل های مختلف روی سنگ به روش سی ان سی بدون نیاز به مکانیزم های پیچیده حرکتی اشاره نمود.
پهپاد کشاورزی
پهپاد کشاورزی یک پیشرفت تکنولوژیک مهم در عرصه کشاورزی است که می تواند به شکل های مختلف به راندمان بیشتر و کاهش هدررفت منابع کمک نماید.
تولید پهپاد کشاورزی به بهبود فرآوری خاک، مدیریت محصولات کشاورزی و کاهش ضایعات کمک می نماید. از این محصول در عملیات سم پاشی، بذرپاشی، گرده افشانی و مه پاشی (جهت جلوگیری از سرمازدگی باغات) استفاده می شود.
سامانه سیار بازرسی کانتینری کالای پرنفوذ
سامانه سیار بازرسی کانتینری کالای پرنفوذ، یک سامانه بازرسی است که مطابق با استانداردهای ایمنی پرتو از سازمان انرژی اتمی و سازمان های بین المللی تولید شده است و در سرعت عبوری ۱۵ کیلومتر بر ثانیه از قابلیت اسکن در کمتر از ۱۵ ثانیه برخوردار می باشد. این دستگاه می تواند پاسخگوی نیاز کشور در حوزه کنترل و بازرسی مرزهای زمینی باشد.
میکروسکوپ رامان
میکروسکوپ رامان یک دستگاه طیف سنجی با قابلیت طیف گیری از منطقه هایی با ابعاد میکرونی است. این سیستم طیف سنجی مبتنی بر لیزر است که برای انجام طیف سنجی رامان استفاده می شود. روش طیف سنجی رامان، روشی دقیق برای شناسایی و مشخصه یابی طیف وسیعی از مواد است.
ونتیلاتور ثابت و همراه
دستگاه تنفس مصنوعی یا ونتیلاتور، دستگاهی است که کار تنفس را برای بیمارانی که بطور موقت یا دائم گرفتار مشکلات تنفسی هستند، انجام می دهد. با شیوع کرونا، نیاز به این محصول در دنیا بیش از تولید آن شد و در این برهه فناوران ایرانی در چند شرکت دانش بنیان موفق به تولید این محصول بصورت ثابت و همراه شدند. هم اکنون کشور ما علاوه بر تامین نیاز داخلی خود در این حوزه، موفق به صادرات ونتیلاتور به ۵۵ کشور جهان شده است.
الکتروکاردیوگراف
الکتروکاردیوگراف، دستگاهی است که بوسیله آن نوار قلب گرفته می شود. نوار قلب به پزشک و تیم درمانی کمک می نماید که درمان های لازم را در سریع ترین زمان ممکن برای بیماران انجام دهند. الکتروکاردیوگراف تولید شده توسط فناوران داخلی از خاصیت های مثبتی مانند طراحی سبک و کم حجم برای جابجایی آسان، قابلیت شارژ و نگهداری تا هشت ساعت، ذخیره اطلاعات تا صد رکورد و... برخوردار می باشد.
دستگاه الکتروشوک
از این دستگاه بمنظور احیاء ضربان عضله قلب و کنترل آریتمی های تهدیدآمیز مانند فیبریلاسیون بطنی استفاده می شود. این دستگاه مجهز به سیستم آنالیز سیگنال ECG بوده و قدرت تشخیص ایست ناگهانی قلب را دارد.
شتابدهنده خطی پزشکی امید
این دستگاه برای پرتودرمانی بیماران سرطانی استفاده می شود. با وجود تحریم های خارجی در سالهای اخیر، درمان بیماران سرطانی در کشور با مشکلات بسیاری روبرو شده بود. هم اکنون مهندسان و فناوران ایرانی در یکی از شرکت های دانش بنیان موفق به تولید دستگاه پرتودرمانی شده اند.
هزینه تولید این دستگاه، یک سوم خرید آن از خارج کشور است. هم اکنون این دستگاه در شهرک سلامت اصفهان به بیماران خدمات درمانی ارائه می دهد.
پای مصنوعی پیشرفته فیبر کربن
طی ۵ تا ۱۰ سال قبل شاهد تحولات بزرگی در تکنولوژی تولید پاها و اندام های مصنوعی بوده ایم. در این جهت کامپوزیت های فیبر کربن و آلیاژهای بسیار سبکی در ساخت اندام های جایگزین بدن انسان استفاده شده اند. این آلیاژها و کامپوزیت ها خاصیت ها و قابلیت های متفاوتی را در اندام های مصنوعی به وجود می آورند.
هم اکنون یکی از شرکتها موفق شده است تا پای مصنوعی فیبر کربن را در داخل کشور تولید نماید. این محصول از نظر کیفیت و خواص با نمونه های مشابه خارجی کاملا رقابت می کند و با دارا بودن مجوز فروش در اروپا، در بازارهای خارجی نیز به فروش می رسد.
چاپگر زیستی سه بعدی
چاپگر زیستی سه بعدی یا بیوپرینتر وسیله ای است که به کمک آن می توان با استفاده از جوهرهای زیستی، ساختارهایی مانند بافت زنده بدن را ایجاد کرد. به کمک بیوپرینترها می توان بافت های انسانی مصنوعی یا حتی یک اندام کامل را تولید کرد. هم اکنون مهندسان یکی از شرکتها موفق شده اند تا این دستگاه را با سیستم پنوماتیکی برای نخستین بار در ایران تولید کنند.
محیط کشت جنین G1
با وجود کوشش های بالینی و آزمایشگاهی و پیشرفت هایی که در موفقیت این درمان ها ایجاد شده، نرخ حاملگی همچنان نسبتا پایین است. در IVF، تخمک ها از تخمدان های یک زن گرفته شده و در ظرفی حاوی اسپرم شریک زندگی او یا یک اهداکننده اسپرم، در مایعی به نام محیط کشت جنین قرار می گیرند. پژوهشگران ایرانی در یکی از شرکت های دانش بنیان موفق شدند محیط کشت جنین انسان در لابراتوار از مرحله زایگوت تا کلیواژ را تولید کنند. این دستاورد در عرصه درمان ناباروری می تواند شرایط تغذیه و رشد جنین در محیط لابراتوار را بمنظور انتقال به رحم مادر فراهم آورد.
منبع: دانشگاه فارسی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب