در نشست مركز پژوهش های توسعه و آینده نگر تاكید شد
توزیع نامتناست جمعیت شهری عامل ریشه ای آلودگی هوا
به گزارش دانشگاه فارسی، در نشست علمی تخصصی مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری با تأکید بر این که سالانه متوسط 7 میلیون نفر در دنیا به جهت آلودگی هوا جان خودرا از دست می دهند، مطرح شد: توزیع نامتناست جمعیت شهری که بسان پدیده ماکروسفالی در سکونتگاه های کشور (سر بزرگ بر بدن نحیف) است، عامل ریشه ای آلودگی هوای کشور است. 3 عامل اقتصادی، مهندسی و محیطی سه ضلع مثلث عوامل مؤثر بر طراحی استراتژی های کنترل آلودگی هوا هستند و لذا بازنگری راهبردی در برخورد با محیط زیست به عنوان بستر توسعه کشور امری ضرورت دارد.
به گزارش دانشگاه فارسی به نقل از ایسنا، دکتر مصطفی محقّق، مدیر علمی یکصد و پنجاه و پنجمین نشست علمی-تخصصی مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری با عنوان «آلودگی هوا؛ چالش ها و راهکارهای عملیاتی» که با حضور دکتر فرزام پوراصغر سنگاچین؛ پژوهشگر و صاحب نظر حوزه محیط زیست و دکتر حسن کاوه فیروز؛ رییس مرکز برنامه، بودجه و فناوری اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست در سالن دکتر عظیمی مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری برگزار گردید، ضمن اشاره به ابعاد جهانی موضوع آلودگی، اظهار داشت: مجمع جهانی اقتصاد هر سال اوایل ژانویه گزارش جهانی ریسک را منتشر می کند که حاصل مطالعات و پژوهش های صدها متخصص در مناطق مختلف جهان است. در آخرین بروزرسانی این گزارش که دو هفته پیش انتشار یافت، ۱۰ ریسک اول جهانی که جامعه بشری با آن روبرو هستند، در لیست دو سال و ۱۰ سال آینده آورده است و در هر دو فهرست یا لیست دوساله و ۱۰ساله، بحث آلودگی هوا جزء ۱۰ خطر و ریسک اول دنیا ذکر شده است. جالب است بدانیم که در هر دو لیست دوساله و ۱۰ ساله حدودا نیمی از مخاطرات اصلی که جامعه بین المللی و بشری با آنها مواجهند، در رابطه با محیط زیست، تغییر اقلیم، حوادث شدید آب وهوایی هستند و آلودگی هوا هم یکی از ۱۰ ریسک اول دنیاست که بشر با آن مواجه می باشد.
هماهنگ کننده ارشد مرکز سازمان ملل متحد برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه (اپدیم) افزود: رفرنس دوم، گزارش سازمان جهانی بهداشت در ارتباط با تلفات و فوت های ناشی از آلودگی است. سالانه متوسط ۷ میلیون نفر در دنیا به جهت آلودگی هوا جان خودرا از دست می دهند.
دکتر محقق اضافه کرد: در سند جهانی «سندای» که برای سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰ به تصویب جامعه بین المللی رسیده، ۴ اولویت جهانی جامعه بین المللی برای پیش گیری از ریسک های حوادث و بحران ها به تصویب رسیده که نخستین آن درک خطر حوادث و بلایا است. با این همه پیشرفت هایی که از نظر علمی و پژوهشی انجام شده است، جامعه بین المللی به این نتیجه رسید که هنوز ما در درک ریشه های حوادث، بلایا و بحران ها کار زیادی داریم. پس بدین سبب هنوز اولویت اول، درک بهتر ریشه ها و شناسایی علل بروز این بحران ها و حوادث است. اولویت دوم، بهبود حکمرانی و سیاست های مقابله با بحران ها و ریسک است و اولویت سوم هم تقویت سرمایه گذاری به مفهوم تقویت مالی و غیرمالی برای مقابله و پیش گیری از ریسک ها است. اولویت چهارم نیز تقویت آمادگی ها برای مقابله با شرایط بحرانی و بازسازی پس از حوادث است.
هماهنگ کننده ارشد مرکز سازمان ملل متحد برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه (اپدیم)، اشاره کرد: ما برای کاهش ریسک هر بحران و مشکلی باید در قدم اول آن پدیده بحران زا را کنترل نماییم و در قدم دوم وجود لطمه پذیری ها و ضعف در مقابل این حوادث و پدیده ها شامل ضعف های فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را کاهش دهیم و باید بدانیم که این گام صددرصد امکان پذیر است.
در ادامه نشست، فرزام پوراصغر سنگاچین؛ پژوهشگر و صاحب نظر حوزه محیط زیست، اظهار داشت: آلودگی هوا به عنوان یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی در خیلی از کلان شهرهای جهان همچون کلان شهر تهران و سایر کلان شهرها مطرح گردیده است، بطوریکه مدت های بسیار طولانی است که این مساله سلامت شهروندان را به شدت در معرض خطر قرار داده است و سالانه خسارات اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی بسیار زیادی را بر کشور تحمیل می کند. از طرف دیگر بروز طوفان های گردوغبار از اوایل دهه ۸۰، موجب تشدید مشکلات و مخاطرات ناشی از آلودگی هوا در خیلی از کلان شهرها و حتی شهرهای کوچک تر شده و شرایط و کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
پوراصغر اضافه کرد: از تاریخ ۵ تا ۹ دسامبر سال ۱۹۵۲ مه غلیظی آسمان لندن را فراگرفت و آلودگی هوا به حدی افزوده شد که طبق برآوردها به مرگ ۶ هزار نفر از شهروندان منجر گردید. این مه دودآلود بزرگ یکی از بزرگ ترین فجایع زیست محیطی تاریخ اروپا بود و هنوز هم باگذشت بیش از نیم قرن همه زوایا و جوانب آن روشن نشده است.
این پژوهشگر حوزه محیط زیست اظهار داشت: از مجموع ۱۲۷ هزار تن انتشار انواع آلاینده های گازی از منابع ثابت در سال ۱۳۹۶، نیروگاه ها با انتشار حدود ۴۰.۶ هزار تن و سهم انتشار ۳۱ درصد بیشترین سهم انتشار انواع آلاینده های گازی در سال یاد شده را به خود احتصاص داده اند. همین طور دو آلاینده NOX و SO با ۳۵.۴ هزار تن و سهم ۸۷ درصد بیشترین سهم انتشار انواع گازهای آلاینده را به خود اختصاص داده اند که این مساله مبین نامناسب بودن کیفیت سوخت و سهم نسبتاً شایان توجه این گازها در تشدید آلودگی هوای تهران قلمداد است. از مجموع ۷۱۷.۲۷۱ تن انتشار آلاینده های گازی و ذرات معلق، حدود ۵۸۹.۶۲۹ تن نیز مربوط به منابع متحرک است.
وی اشاره کرد: مقصر و منشأ اصلی آلودگی هوای تهران گردوغبار است که دلیل آن قرارگرفتن در کمربند خشک کره زمین، ذرات معلق در هوای کشور و شرایط خشک موجود در کشورهای هم جوار بوده و خواهد بود.
صاحب نظر حوزه محیط زیست، عواملی همچون معاینه فنی، کیفیت خودرو و استاندارد آلودگی، کیفیت سوخت و برقی شدن سواری ها را همچون عواملی دانست که در آلودگی هوا و کاهش ذرات تأثیر زیادی ندارند؛ اما تمرکز سیاست گذاران به آنها بیشتر شده است.
این محقق در مورد تحلیل ریشه ای آلودگی هوا اشاره کرد: پدیده بزرگ سری (ماکروسفالی) در سکونتگاه های کشور (سر بزرگ بر بدن نحیف) عامل ریشه ای آلودگی هوای کشور است. خاصیت مهمی که در جریان افزایش سریع جمعیت شهری در کشورهای کمتر توسعه یافته خودرا نشان میدهد. برای مثال جمعیت تهران نسبت به دومین شهر پرجمعیت ایران (مشهد) حدود ۴ برابر است. این نسبت در بقیه کشورهای کم توسعه نیز کمابیش به چشم می خورد، تعدادی از پژوهشگران، این خصوصیت توزیع جمعیت شهری را به یک مساله اساسی به نام ماکروسفالی یا «بزرگ سری» نسبت می دهند و این پدیده را در زمره یکی از بیماریها و نابسامانی های این کشورها قلمداد می کنند.
پوراصغر در ارائه پیشنهادها و راهکارهای سیاستی برای کاهش آلودگی هوا به مواردی چون بازنگری و اولویت بندی اقدامات برای کاهش آلودگی هوای کلان شهرها بطور عام و تهران بطور خاص، بازنگری و بازبینی سیاست های توسعه سرزمینی و رعایت اصول آمایش سرزمین در بارگذاری های جمعیت و فعالیت در پهنه سرزمین، بازنگری و بازبینی در سیستم های جمع آوری و تصفیه فاضلاب با تکیه بر تغذیه آب های زیر زمینی کلان شهرها، استفاده از ظرفیت شهرداری ها برای کاهش آلودگی هوا خصوصاً در کلان شهرها، نوسازی ناوگان حمل و نقل پاک مانند مترو و اتوبوس های برقی، اصلاح کیفیت سوخت مصرفی صنایع و نیروگاه ها و جلوگیری از مصرف سوخت مازوت و توسعه انرژی های تجدیدپذیر در مناطق شهری اشاره نمود.
در ادامه این جلسه، حسن کاوه فیروز؛ رییس مرکز برنامه، بودجه و فناوری اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست، ابتدا به سیاست های کلی محیط زیست اشاره نمود و اظهار داشت: برای اجرای این سیاست های محیط زیست در قالب قانون هوای پاک ۲۰ دستگاه مسؤول اجرای قانون هوای پاک هستند.
وی ادامه داد: مواردی از قبیل پیش بینی ارتقای استاندارد آلایندگی وسایل نقلیه موتوری، گسترش تکلیف معاینه وسایل نقلیه موتوری به تمام شهرها، لزوم استاندارد بودن تمام انواع سوخت تولیدی و وارداتی کشور و ممنوعیت انتشار امواج رادیویی و الکترومغناطیسی فراتر از حد مجاز همچون نقاط قوت قانون هوای پاک محسوب می شود. البته این قانون چالش هایی نیز دارد که می توان به مواردی چون عدم استفاده مناسب از دسته بندی منابع آلایندگی هوا، ناکارآمدی ضوابط مربوط به وضعیت های اضطراری، ضعف کیفری نظیر عدم پیش بینی رسیدگی قضایی فوری، کم توجهی به نتایج اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و عدم اعطای حق عام دادخواهی به نفع عموم به سازمان صیانت از محیط زیست اشاره نمود.
کاوه فیروز، سه عامل اقتصادی، مهندسی و محیطی را به عنوان سه ضلع مثلث عوامل مؤثر بر طراحی استراتژی های کنترل آلودگی هوا عنوان نمود و اظهار داشت: مواردی همچون ارتقای سیستم معاینه فنی خودرو ها، نظارت دقیق بر منابع آلودگی، توسعه حمل و نقل عمومی کارآمد و استاندارد و گسترش دولت الکترونیک همچون راهکارهای مرسوم کاهش آلودگی هوا هستند.
رییس مرکز برنامه، بودجه و فناوری اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست، در آخر اضافه کرد: بمنظور تعالی سازمانی و نیل به اهداف محیط زیست کشور، سازمان حفاظت محیط زیست نیاز دارد تفکر و استراتژی خودرا در راستای تبدیل به یک دستگاه حاکمیتی با نگاه بین بخشی تقویت کند و جهت نیل به اهداف، در گام اول خروج از تفکر حفاظت و احیاء و حرکت به سمت پایش و بهره برداری خردمندانه را به عنوان استراتژی پایه خود قرار دهد که در آن علاوه بر رعایت امانت بین نسلی از محیط زیست به عنوان یکی از زمینه های مهم توسعه کشور استفاده بهینه صورت بپذیرد.
به نقل از مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری، در آخر نشست، کارشناسان و صاحب نظران حاضر در نشست به بیان نقطه نظرات و سؤالات خود پرداختند.
منبع: دانشگاه فارسی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب